Split payment to mechanizm przyjmowania należności na dwa rachunki bankowe – rachunek rozliczeniowy i rachunek VAT. Od 1 listopada 2019 roku stał się obowiązkowy dla sprzedawców towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług. Obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności dotyczy także nabywców. Dokonanie płatności z pominięciem rachunku VAT wiąże się z przykrymi konsekwencjami dla każdej ze stron transakcji. Warto więc wiedzieć, kogo dokładnie obejmuje obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności i jak wygląda faktura split payment?

Jak działa mechanizm podzielonej płatności?

Zacznijmy od tego, że split payment można dokonać jedynie za pośrednictwem banku. Kiedy nabywca zdecyduje się dobrowolnie, albo jest zobowiązany zapłacić poprzez podzieloną płatność, wówczas kwota brutto wynikająca z faktury zostaje podzielona na dwie części: netto oraz podatkową. Wartość netto jest księgowana na rachunku rozliczeniowym sprzedawcy, zaś podatek jest przekazywany na jego specjalny rachunek VAT.
Instytucje finansowe przygotowały specjalny formularz przelewu, zwany komunikat przelewu. W dyspozycji wpisuje się:

• numer rachunku rozliczeniowego kontrahenta
• kwotę kwoty podatku VAT wskazaną na fakturze
• kwotę brutto wskazaną na fakturze
• numer faktury
• numer NIP

Mechanizm ten można stosować do regulowania zobowiązań wyrażonych w złotych polskich, na podstawie faktury. Nasuwają się więc pytania, jak rozpoznać fakturę split payment oraz jaki program do fakturowania wybrać, aby pomógł przedsiębiorcy w egzekwowaniu mechanizmu podzielonej płatności.

Kiedy stosować obowiązkowy mechanizmu podzielonej płatności?

Zacznijmy od tego, kiedy w ogóle można zastosować rozdzielenie płatności. Jak wynika z przepisów prawa, split payment obowiązuje przedsiębiorców, którzy sprzedają towary bądź usługi innemu przedsiębiorcy, czyli w transakcjach typu B2B. Kolejnym wymogiem jest faktura VAT, a dokładnie wyszczególnienie na niej kwoty podatku VAT. Oznacza to, że w przypadku faktury zw, faktury odwrotne obciążenie czy faktury marża należy wybrać inną metodę płatności za zobowiązania. I wreszcie ostatnim warunkiem jest wspomniana wyżej płatność w polskiej walucie. Jeśli powyższe warunki zostały spełnione, wówczas nabywca może wykonać przekaz, korzystając z komunikatu przelewu.

Przejdźmy do obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności. Kiedy transakcja zawiera co najmniej jedną pozycję z załącznika nr 15 do ustawy o VAT i jednocześnie wartość brutto transakcji przekracza 15 000 zł, wówczas prawo zobowiązuje nabywcę do podzielenia płatności. Dalej rodzi się pytanie, które towary można znaleźć w załączniku?

Towary i usługi objęte obowiązkowym split payment

We wspomnianym załączniku do ustawy o VAT, o numerze 15 można znaleźć między innymi:

• węgiel kamienny
• węgiel brunatny
• koks, brykiet i podobne paliwa stałe z węgla
• wyroby ze stali i stopów żelaza
• komputery, telewizory, podzespoły komputerowe
• telefony komórkowe, smartfony
• aparaty fotograficzne, kamery wideo
• biżuteria oraz wyroby jubilerskie
• części i akcesoria samochodowe
• części i akcesoria do motocykli
• usługi budowlane

Jeśli na fakturze zakupu znajdzie się jeden z powyższych produktów i wartość brutto będzie wyższa niż 15 tys. zł, nabywca ma narzuconą przez prawo formę zapłaty. Nie może wybrać innej niż mechanizm podzielonej płatności. Czy to oznacza, że kupujący musi szczegółowo analizować zakupy i porównywać z listą wskazaną w ustawie o VAT, aby wykryć split payment? Otóż ustawodawca zobowiązał również sprzedawcę do odpowiedniego oznaczania dokumentu sprzedaży, który dokumentuje mechanizm podzielonej płatności. Jak on powinien wyglądać, omawiamy poniżej.

Faktura split payment, czyli faktura MPP

Ustawa o VAT, a dokładnie Art. 106e ust 1 pkt 18a wskazuje, jak powinna wyglądać faktura split payment. Na podstawie artykułu, sprzedawca jest zobowiązany do umieszczenia specjalnego oznaczenia – „mechanizm podzielonej płatności”. Pozostałe elementy pozostają bez zmian.

Jeżeli sprzedawca zapomni oznaczyć fakturę, wówczas powinien niezwłocznie powiadomić swojego kontrahenta i wystawić fakturę korygującą, aby ten mógł prawidłowo ją opłacić.

Jeżeli nabywca zdążył już opłacić tę fakturę, wówczas najlepszym rozwiązaniem jest przelew zwrotny do kontrahenta. Następnie kontrahent powinien przesłać poprawnie przelew w MPP. W przypadku płatności z pominięciem rachunku VAT, są nakładane sankcje zarówno na sprzedawcę jak i na nabywcę.

Aby uniknąć sankcji, najlepiej wyszukać program do faktur z adnotacją mechanizm podzielonej płatności i wdrożyć go do swojej firmy.