Podatki towarzyszą nam w życiu codziennym niemal na każdym kroku . Płacimy je, czasem nawet nie do końca zdając sobie z tego sprawę (np. podczas codziennych zakupów). Pieniądze uzyskane z podatków to podstawowy dochód zasilający budżet państwa. Przepisy regulujące je zawarte są w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz Ordynacji Podatkowej.

Podatki bezpośrednie

Podatek bezpośredni jest podatkiem, który bezpośrednio obciąża nas – jako podatnika. Jest to podatek nałożony na dochód, który uzyskujemy lub majątek, który posiadamy. Rozliczenie oraz odprowadzenie do odpowiedniego organu podatkowego jest naszym obowiązkiem. Do podatków bezpośrednich zaliczamy:

• PIT (ang. Personal Income Tax) – podatek dochodowy od osób fizycznych. Podatkiem tym objęte są wszystkie osoby fizyczne osiągające dochody w danym roku podatkowym (m.in. z tytułu umowy o pracę, renty, emerytury, najmu czy prowadzenia działalności gospodarczej);
• CIT (ang. Corporate Income Tax) – podatek dochodowy od osób prawnych. Do zapłaty podatku CIT zobowiązane są osoby prawne (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne i kapitałowe);
• podatek od spadków i darowizn;
• PCC – podatek od czynności cywilnoprawnych;
• podatek rolny;
• podatek leśny;
• podatek od nieruchomości;
• podatek od środków transportowych;
• podatek tonażowy;
• podatek od wydobycia niektórych kopalin.

Podatki pośrednie

Podstawową różnicą pomiędzy podatkiem bezpośrednim a pośrednim jest to, że ten pierwszy odprowadzamy do urzędu skarbowego osobiście. W przypadku podatku pośredniego płacimy go wraz z zakupem danego towaru lub usługi, a obowiązek rozliczenia się z urzędem skarbowym spoczywa na firmie, która nam ten towar lub usługę sprzedała. W Polsce obowiązują następujące podatki pośrednie:

• podatek VAT – podatek od towarów i usług,
• podatek akcyzowy – nakładany na niektóre wyroby, których wykaz zawarty jest w ustawie o podatku akcyzowym (m.in. paliwa silnikowe, energia elektryczna, napoje alkoholowe, wyroby tytoniowe),
• cło – podatek pobierany przy przewożeniu towaru przez granicę celną, w celu jego wywozu lub przywozu,
• podatek od gier – podlegają mu podmioty prowadzące działalność w zakresie gier losowych, a także zakładów wzajemnych .

Najważniejszym i najbardziej znanym z podatków pośrednich jest podatek VAT (ang. value-added tax), czyli podatek od towarów i usług. W Polsce został wprowadzony 8 stycznia 1993 roku przez ustawę od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. 11 marca 2004 roku uchwalona została ustawa o podatku od towarów i usług, której zadaniem była integracja polskiego prawa podatkowego z prawem podatkowym Unii Europejskiej.

Podstawową stawką VAT jest 23%, jednak w przypadku niektórych towarów i usług obowiązują także stawki w wysokości:

• stawka 8% – stosowana w przypadku usług budowlanych oraz dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy o podatku VAT,
• stawka 5% – dla towarów żywnościowych, książek i czasopism oraz dla towarów wymienionych w załączniku nr 10 do ustawy o podatku VAT,
• stawka 0% – dla eksportu towarów oraz wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.

Autor artykułu
Artykuł został przygotowany przy współpracy z kancelarią doradztwa podatkowego i prawnego: www.kancelaria-walterowicz.pl.