Chyba dla każdego oczywiste jest, że rozpoczęcie budowy domu jednorodzinnego wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Dokument taki wydaje stosowny organ administracyjny. Ale mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że tak naprawdę podjęcie jakichkolwiek robót budowlanych powinno być przez nas zgłoszone, a organ państwowy powinien wydać swą opinię w formie stosownej decyzji. W konsekwencji wiele osób decyduje się na dokonanie niewielkich przeróbek w swoim domu lub na przykład postawienie domku letniskowego. A potem dowiadują się, że dokonali samowoli budowlanej.

Czym jest samowola budowlana?

Niestety nie ma jednoznacznej definicji tego pojęcia, co także może wywoływać nieporozumienia. W praktyce jednak przyjmuje się, że samowola budowlana to wszelkie naruszenia ustawy Prawo budowlane. Za samowolę może być uznane samo rozpoczęcie robót bez dopełnienia wymaganych formalności, dokonywanie istotnych zmian w projekcie w trakcie realizowania robót, brak nadzoru kierownika budowy, brak prowadzenia dziennika budowy czy nieprzestrzeganie zasad sztuki budowlanej.

Stwierdzenie samowoli – konsekwencje

Czasami utrzymanie samowoli budowlanej w tajemnicy udaje się przez jakiś czas (np. w przypadku wspomnianego domku letniskowego na uboczu), zazwyczaj jednak prędzej czy później prawda wychodzi na jaw. Wówczas inspektor nadzoru budowlanego zobowiązany jest do nałożenia na osobę odpowiedzialną za ten stan rzeczy obowiązku rozbiórki lub – w niektórych przypadkach – legalizacji.

Kiedy legalizacja jest możliwa?

Legalizacja samowoli budowlanej możliwa jest wtedy, gdy jednocześnie spełnione są dwa wymogi, czyli zachowana jest zgodność z przepisami związanymi z planowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym oraz zgodność z przepisami techniczno-budowlanymi. Aby legalizacja była możliwa, należy przedłożyć odpowiednie dokumenty, a także wnieść wymaganą prawem opłatę. Nie da się ukryć, że procedura ta niekiedy może być dość zawiła, zwłaszcza w przypadku samowoli tworzonej przez dłuższy czas lub bardzo dawno temu. W takich wypadkach najlepiej jest skorzystać z usług adwokatów specjalizujących się w zakresie prawa budowlanego. Można ich znaleźć poprzez wyszukiwarkę, wpisując frazę np. „kancelaria prawo budowlane Warszawa”. Przy okazji sprawny adwokat jest w stanie uzyskać zmniejszenie lub nawet umorzenie kary za dokonanie samowoli.