Początki pasteli sięgają dojrzałego renesansu, a ich największy rozkwit nastąpił w baroku. Techniką posługiwali się wybitni malarze, w tym między innymi nasz rodak – Stanisław Wyspiański (Dziewczynka w niebieskim kapeluszu, 1895; Wieże kościoła Mariackiego, 1905). Do dnia dzisiejszego uzyskały bardzo dużą popularność, a dzięki ciągłemu rozwojowi techniki, powstało kilka ich rodzai. Tymi najważniejszymi są jednak pastele suche (zwane również miękkimi) oraz pastele olejne. Czym się różnią? Które wybrać do tworzenia swoich prac? Między innymi o tym i jeszcze kilku aspektach pracy z pastelami, możecie przeczytać w poniższym tekście.

Pastel to nic innego jak forma sztyftu, kredki bądź ołówka. Sama technika malowania (przeznaczone są głównie do malowania, nie do rysunku – ważniejsze są plamy koloru, a nie rysunek) nie należy do najłatwiejszych, ale pozwala na osiągnięcie ciekawych efektów w „pastelowych” kolorach. Wszystko zależy jednak od opanowania techniki oraz przede wszystkim wyboru narzędzia pracy. Zacznijmy od tych najpopularniejszych, czyli pasteli suchych.

Najważniejszymi cechami, o których należy bezwzględnie pamiętać, są w tym przypadku kruchość, łamliwość oraz pozostawianie śladów szczególnie na papierze i palcach. Potrzeba naprawdę sporo czasu i doświadczenia, by posługiwać się pastelami miękkimi bez zbędnych przefarbowań. Na początku trudność sprawiają zwłaszcza niekontrolowane rozmazania oraz niemożność precyzyjnego pociągnięcia. Tutaj z pomocą przychodzi praca z tłem – dzięki zamalowaniu kartki można uniknąć zabrudzeń palcami bądź całymi dłońmi. Czasem da się jeszcze wymazać zabrudzoną powierzchnię gumką, ale najlepiej pamiętać, by podczas malowania, nie opierać dłoni o kartkę (unikniecie dodatkowych poprawek).

Pastele olejne (tzw. tłuste) są dużo łatwiejsze w użyciu niż suche. Nie kruszą się i można nimi rysować prawie na każdym podłożu (zwłaszcza na papierze, kartonie, płótnie, a także drewnie, tynku).  Można je także rozcierać, a nawet rozmywać przy pomocy terpentyny. Taki zabieg daje nawet efekty bliskie malarstwu olejnemu. Stąd pastele olejne nazywane formą pośrednią pomiędzy farbą olejną, a kredką. Pozwalają również na większą precyzje niż w przypadku suchych.

Mimo, iż produkty łączy wspólna nazwa główna oraz niektóre cechy produkcji i składu, to w kontekście tworzenia prac malarskich mamy do czynienia praktycznie z dwoma różnymi artykułami plastycznymi. Istnieje wiele opinii na temat tego, od których należy zacząć przygodę z pastelami, ale najlepszym sposobem jest chyba wypróbowanie obydwu i samemu dojście do tego, w czym czujemy się najlepiej. Poza tym powszechnie uznaje się, że wymienność technik, z którymi pracujemy, pozwala na szybsze opanowanie każdej z nich i dokładne sprecyzowanie różnic. To z kolei pozwala na najlepszy dobór narzędzia pracy w danym przypadku.

Reasumując naszym zdaniem nie ma znaczenia, które pastele wybierzemy na początku. Ważne żeby stosować się do zasad użytkowania i poznawać produkt na własnej skórze. W wyborze kierować można się później ewentualnie ceną, renomą marki (jedną z najlepszych na rynku jest marka Sennelier), a także opiniami innych użytkowników. Najważniejsze żeby wcześniej opanować jak najlepiej ołówek i zdecydować się na kolejny krok w swojej przygodzie ze sztuką.