Zgodnie z założeniami Umowy Partnerstwa, jednym z ważniejszych programów przewidzianych do realizacji w ramach perspektywy finansowej na lata 2014-2020 będzie Program Operacyjny Inteligentny Rozwój. Zastąpi on funkcjonujący w latach 2006-2013 PO Innowacyjna Gospodarka. Podobnie jak PO IG, nowy program także ukierunkowany jest na podniesienie innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki, jednak w oparciu o inne założenia.

Celami szczegółowymi realizowanego w aktualnej perspektywie finansowej PO Innowacyjna Gospodarka były m.in.: wzrost innowacyjności przedsiębiorstw oraz udziału innowacyjnych produktów i usług polskiego pochodzenia na arenie międzynarodowej, wzrost konkurencji polskiej nauki, zwiększenie wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce oraz tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy. W ramach PO IG do dnia 13 września 2013 r. podpisano 13 501 umów na łączną kwotę 38,02 mld zł. Największe wsparcie udzielane było na inwestycje zorientowane na zwiększenie stopnia innowacyjności gospodarki, poprawę infrastruktury B&R, rozwój nowoczesnych technologii, budowę i rozwój społeczeństwa informacyjnego oraz poprawę wizerunku naszego kraju na rynku międzynarodowym.

W porównaniu do PO IG, założenia PO Inteligentny Rozwój w większym stopniu koncentrują się na umacnianiu powiązań między nauką i biznesem, wsparciu przedsiębiorstw w obszarach innowacyjnych oraz realizacji prac badawczo-rozwojowych, jak również poprawie jakości badań i pozycji polskich jednostek badawczych w Europie. W ramach PO IR współfinansowane będą inwestycje w innowacje, rozwój technologiczny oraz badania naukowe, mające realne zastosowanie w gospodarce oraz prowadzące do komercyjnego wykorzystania ich wyników. W mniejszym zakresie natomiast wspierana będzie budowa infrastruktury badawczej, na którą przeznaczono znaczne środki PO Innowacyjna Gospodarka.

Zupełnie nowym rozwiązaniem proponowanym w ramach PO IR jest współfinansowanie całego cyklu tworzenia innowacji – od pomysłu, poprzez etap prac badawczo-rozwojowych, stworzenie prototypu, aż do komercjalizacji wyników prac. Ze wsparcia będą mogły zatem skorzystać przedsiębiorstwa realizujące zupełnie nowe przedsięwzięcia, przyczyniające się do wzrostu innowacyjności gospodarki. Zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej priorytetowo traktowane będą prace badawczo-rozwojowe ukierunkowane na powstanie „ekoinnowacji”, czyli nowatorskich rozwiązań w zakresie technologii środowiskowych, niskoemisyjnych oraz efektywnych ekonomicznie. Dla przedsiębiorstw planujących jedynie zakup gotowych rozwiązań technologicznych przeznaczone będą natomiast programy regionalne.

Kolejną istotną nowością jest koncentracja działań i środków Programu w ramach tzw. inteligentnych specjalizacji, czyli na wskazanych przez każdy z regionów dziedzinach nauki i gospodarki, mających największy z punktu widzenia danego regionu potencjał rozwojowy. Ponadto, wyodrębnione zostanie także kilka inteligentnych specjalizacji krajowych, na rozwój których przeznaczona zostanie znaczna pula środków PO IR.

W odróżnieniu do PO IG, w założeniach „Inteligentnego Rozwoju” nie zostało uwzględnione wsparcie w zakresie budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz e-administracji. Obszary te wspierane będą w ramach innego krajowego programu operacyjnego, jak również programach regionalnych. Wyjątek stanowi wsparcie projektów ukierunkowanych na rozwój infrastruktury informatycznej sektora nauki, które ma być realizowane w ramach PO IR.

Od kilku miesięcy w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego prowadzone są prace związane z określeniem ostatecznej wersji Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. W dniu 9 września projekt Programu skierowany został do konsultacji społecznych, mających na celu zgromadzenie uwag i opinii dotyczących kierunków wsparcia proponowanych w ramach PO IR.

Ze względu na trwające nadal prace nad ostatecznym kształtem budżetu Unii Europejskiej na lata 2014-2020, nie jest jeszcze znana wartość środków dedykowanych PO IR. Wstępne propozycje podziału funduszy europejskich w nowej perspektywie finansowej zakładają, iż na realizację zadań w ramach PO Inteligentny Rozwój zostanie przeznaczona alokacja EFRR w wysokości 7 625 mln euro.