Zapożyczenia w języku polskim

Obecnie w języku polskim dominuje trend zapożyczania słów pochodzących z języka angielskiego. Doskonale obrazuje to język pracowników korporacji, którzy wspomagają proces rozprzestrzeniania się anglicyzmów w języku polskim. Jednak w naszym języku ojczystym funkcjonują zapożyczenia pochodzące także z innych języków m.in.
z francuskiego, niemieckiego, rosyjskiego. Nie są one tak popularne i nowoczesne jak anglicyzmy, ale znajdują się w czynnym zasobie słownikowym wielu z nas.

Rys historii

Pierwsze zapożyczenia w języku polskim związane były z przyjęciem przez Mieszka I chrztu w 966 roku. Dotyczyły terminów liturgicznych, głównie łacińskich, ale też czeskich, gdyż jak podają kronikarze, dzięki czeskiej księżniczce Dobrawie w Polsce rozpoczął się proces chrystianizacji. Następnie, przez kolejne wieki Polacy czerpali z języka niemieckiego. Słownictwo dotyczące m.in. handlu, struktury państwa, rzemiosła czy budownictwa zawdzięczamy naszym zachodnim sąsiadom. Napływ wyrazów z języka białoruskiego czy ukraińskiego odnotowano w XV wieku. Latynizmy ponownie pojawiły się w języku polskim w XVI wieku. Miało to związek z rozwojem nauki i edukacji. Za sprawą królowej Bony nasz język ojczysty wzbogacił się o leksykę włoską związaną z modą czy nazwami warzyw i owoców. Również w XVI wieku na język polski oddziaływał język francuski, chociaż zdecydowanie w większym stopniu miało to miejsce w XIX wieku. Zapożyczenia z języka niemieckiego czy rosyjskiego przyszły do naszego języka ojczystego większą falą w XIX i XX wieku. 

Rusycyzmy

Poświęćmy zatem uwagę zapożyczeniom z języka rosyjskiego. Rusycyzmy przenikały do naszego języka ojczystego na przestrzeni wielu lat w okresach wzmożonych kontaktów polsko-rosyjskich. Pierwsze wpływy odnotowano w X-XI wieku. Przejmowanie wyrazów od wschodniego sąsiada wzmogło się w okresie panowania Jagiellonów. Kolejne zapożyczenia związane były z okresem okupacji i późniejszymi konfliktami wojennymi.

Zapożyczenia funkcjonujące w języku polskim obejmują np. słownictwo dotyczące życia codziennego czy słownictwo wywodzące się z okresu istnienia ZSRR. Wśród popularnych rusycyzmów znajdziemy m.in. takie słowa jak: szynel, kisły, kołchoz, pierestrojka, naczalstwo, kombajn, sputnik, kontrakt, sad, metka, baba jaga.

Polonizmy

Zapożyczenia obecne w języku polskim są niezbitym dowodem wpływu obcej kultury na naszą oraz w pewnym stopniu obrazują historię stosunków z poszczególnymi państwami. Sąsiedztwo z Rosją sprzyjało wzajemnemu wzbogacaniu leksyki. Warto zaznaczyć, że również zapożyczenia z języka polskiego funkcjonują w języku rosyjskim. Są to tzw. polonizmy. Jako przykład można przytoczyć takie wyrazy jak: ojczyzna, piekarnia, pietruszka, kasztan, bydło.

Zjawisko zapożyczania słów z innych języków ciężko jest ocenić. Zdarza się, że tylko „obce” wyrazy trafnie określają znaczenie. Ponadto podkreślają one międzynarodową wymianę informacji. Jednak z drugiej strony zapożyczenia nierzadko zastępują słowa polskie, co prowadzi do zatracania języka ojczystego.

Postępujący proces globalizacji, wysoki rozwój techniczny powodują w języku zmiany, nad którymi nie mamy zbyt wielkiej kontroli. W związku z tym powinniśmy podchodzić do zapożyczeń z rozsądkiem, aby w ten sposób chronić wartość i zasoby języka polskiego.